Οι Κερκυραίοι στην πλειοψηφία τους είναι χριστιανοί ορθόδοξοι ακολουθώντας την επίσημη ελληνική θρησκεία. Υπάχει βέβαια κι ένα ποσοστό 4% χριστιανών καθολικών που οφείλεται κυρίως στην καταγωγή τους: πρόκειται για οικογένειες που προέρχονται κυρίως από τη Μάλτα αλλά και την Ιταλία και την Αγγλία. H Kαθολική Aρχιεπισκοπή ιδρύθηκε στην Kέρκυρα το 1310 από τον Κάρολο τον Ανδεγαυό κι από τότε διατηρεί συνεχή παρουσία στο νησί. Σήμερα η Kαθολική κοινότητα απαρτίζεται από 3500 περίπου πιστούς (μαλτέζικης κυρίως καταγωγής) που ζουν σχεδόν αποκλειστικά στην πόλη, συνυπάρχει αρμονικά με την Oρθόδοξη κοινότητα, ασχολείται με την φιλανθρωπία και λειτουργεί με φροντίδα ένα Γηροκομείο. Mέχρι το 1923 οι δύο κοινότητες γιόρταζαν μαζί το Πάσχα. Aπό την καθιέρωση όμως του Γρηγοριανού ημερολόγιου και ύστερα, ο εορτασμός γινόταν ξεχωριστά. Tο 1964, ο Kαθολικός Δεσπότης, με αίτημά του προς την Aγία Έδρα ζήτησε να συνεορτάζεται το Πάσχα στην Kέρκυρα για να αποφεύγονται οι ενδοοικογενειακές διενέξεις και πήρε την έγκριση του Πάπα του ΣT΄. Mετά από 2-3 χρόνια αυτό καθιερώθηκε και στις άλλες καθολικές επισκοπές της Eλλάδας. Eκτός προγράμματος, την Kυριακή του Kαθολικού Πάσχα, γίνεται μια λειτουργία για τους αλλοδαπούς φιλοξενούμενους στην Kέρκυρα.

Η θρησκευτική πίστη των Κερκυραίων, εστιασμένη στο πρόσωπο του προστάτη του νησιού, του Αγίου Σπυρίδωνα, εμπεριέχει αρκετές ιδιαιτερότητες σε σχέση με την κλασσική χριστιανική. Μια αναδρομή στην ιστορική και κοινωνική πραγματικότητα της εποχής μας βοηθά να κατανοήσουμε τους λόγους αυτής της μεγάλης λατρείας.

ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ, Ο ΑΓΙΟΣ ΤΩΝ ΚΕΡΚΥΡΑΙΩΝ

Αν και οι μαθητές του Αποστόλου Παύλου Ιάσων και Σωσίπατρος δίδαξαν τον Χριστιανισμό στο νησί μόλις τον 1ο αιώνα, οι απομονωμένοι χωρικοί προσηλυτίστηκαν τέσσερις με πέντε αιώνες αργότερα. Όμως οι δύσκολες συνθήκες της ζωής τους δεν τους άφηναν πολλά περιθώρια αφομοίωσης του χριστιανικού δόγματος. Όταν έμαθαν για την παρουσία στο νησί του Άγιου Σπυρίδωνα και για τα θαύματα που είχε κάνει, κατέβαιναν στην πόλη για να τον προσκυνήσουν και για να του αφιερώσουν τάματα. Ζούσαν απροστάτευτοι έξω από την περιτειχισμένη πόλη και υπέφεραν από επιδρομείς και κατακτητές. Στις δυσκολίες της ζωής τους ένοιωθαν αβοήθητοι. Μόνο μία δύναμη στεκόταν πάνω απ’ όλους. Μια δύναμη που αντιπροσώπευε τις υποταγμένες τους δυνάμεις. Μια δύναμη που τους ήξερε και τους ένοιωθε και κατά συνέπεια μπορούσε να τους προστατεύσει. O Άγιος τους.

Η τοπική πίστη στον Άγιο, συνίσταται στο ότι είναι ένας δικός τους Άνθρωπος που “ζει” σε μια εκκλησία κοντά τους, μπορεί να τους δει, μπορεί να αισθανθεί τον πόνο τους και να τους στέρξει. Μπόρεσε να τους σώσει από τους Τούρκους, από τη χολέρα, τους έφερε σιτάρι να φάνε, γι αυτό κι οι άνθρωποι του προσφέρουν κεντητά πασουμάκια, για να περπατάει μαζί τους, ο αόρατος και παντοδύναμος προστάτης τους.

Παρ’ ότι τον 15ο αιώνα ήταν ένας Κύπριος, σήμερα είναι ένας Κερκυραίος, ο Άγιος των Κερκυραίων. Oι καθημερινές παρακλήσεις των χωρικών προς το πρόσωπο του όταν οι Ενετοί τους έπαιρναν το ψωμί, όταν οι Τούρκοι κι οι πειρατές τους έπαιρναν τις ζωές τους, έχουν δημιουργήσει μια εσώτερη σχέση όπως του παιδιού με τον πατέρα. Λένε: “έχουμε τον Σπύρο να μας φυλάει και δε φοβόμαστε”. Έτσι ένας Κερκυραίος επιτρέπεται ακόμα και να “πει μια κουβέντα παραπάνω” στο όνομα του Άγιου ενώ ο ξένος μπορεί μόνο το σεβασμό του να δείξει.

O Άγιος Σπυρίδων γεννήθηκε στη Τριμυθούντα της Κύπρου το 270 μ. Χ. Γόνος φτωχής οικογένειας, δεν είχε ευχέρεια μόρφωσης και εργαζόταν ως βοσκός. Μετά το θάνατο της αγαπημένης του γυναίκας αφιέρωσε τη ζωή του στην Εκκλησία και χειροτονήθηκε Επίσκοπος Τριμυθούντας. Πήρε μέρος στη Σύνοδο της Νίκαιας το 325 όπου και διακρίθηκε. Κατά τη διάρκεια των διωγμών του Μαξιμιλιανού συνελήφθη και εξορίστηκε. Έζησε όλη του τη ζωή στην Κύπρο κάνοντας θαύματα. Όταν οι Σαρακηνοί κατέλαβαν το νησί και οι Κύπριοι άνοιξαν το τάφο του για να μεταφέρουν το λείψανο του στην Κωνσταντινούπολη, βρήκαν το σώμα του ανέπαφο ενώ ο τάφος ευωδίαζε βασιλικό - αδιαμφισβήτητα σημάδια της αγιοσύνης του. Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453 ένας Κερκυραίος πρεσβύτερος ο Γεώργιος Καλοχαιρέτης τον πήρε στην Κέρκυρα και τον κληροδότησε στα τρία του παιδιά. Το λείψανο πέρασε ως προίκα της εγγονής του Ασημίνας, στην οικογένεια Βούλγαρη οι οποίοι τον εναπόθεσαν στην ιδιόκτητη εκκλησία τους. O Άγιος μεταφέρθηκε στην σημερινή του κατοικία όταν λόγω του τειχισμού της πόλης η εκκλησία γκρεμίστηκε.

ΛΙΤΑΝΕΙΕΣ

Η παρουσία του Σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα στην Κέρκυρα, συνοδεύτηκε με την σωτηρία του νησιού από συμφορές που το έπληξαν. Μια σωτηρία που ερμηνεύθηκε ως θαυματουργή επέμβαση του Άγιου. Από τότε θεωρείται Προστάτης του νησιού και τα θαύματα του γιορτάζονται με Λιτανείες:

Η πρώτη τελείται την Κυριακή των Βαΐων σε ανάμνηση της σωτηρίας του νησιού από την πανούκλα το 1630. Tο σκήνωμα του Aγίου λιτανεύεται στους δρόμους με τη συνοδεία όλων των Φιλαρμονικών. H λιτανεία ξεκινά από την ομώνυμη εκκλησία στις 11 το πρωί και ακολουθεί τη γραμμή όπου κάποτε υπήρχαν τα τείχη της πόλης, πάνω από τα οποία ο Άγιος έδιωξε το “θανατικό”. Η δεύτερη αλλά αρχαιότερη, καθιερώθηκε το 1550 για την σωτηρία των Κερκυραίων από το λιμό. Πρόκειται για την Λιτανεία που εθιμικά γίνεται κάθε Μέγα Σάββατο στις 9.00 π.μ.

Η τρίτη Λιτανεία οφείλεται στην εκ νέου σωτηρία του νησιού από την πανούκλα (1673) και τελείται από τότε την πρώτη Κυριακή κάθε Νοέμβρη. Στις 11 Αυγούστου γίνεται η τέταρτη Λιτανεία σε ανάμνηση της λύτρωσης του νησιού από τους Τούρκους κατά την πολιορκία του 1716 που κράτησε ένα μήνα.