Mε ρίζες στην αρχαία Ελλάδα και με αέρα που μυρίζει Βενετία, το κερκυραϊκό καρναβάλι κουβαλάει παλιά και ένδοξη γκαρνταρόμπα ντυμένο με ρούχα της κερκυραϊκής ιστορίας και κουλτούρας: από τον Μπαρμπαρόσα και τον Ταρτούφο στον Δον Μπαζίλιο, τον Κάτωνα αλλά και τους σύγχρονους πολιτικούς που ανάδειξε το νησί. Oνόματα και καταστάσεις της επικαιρότητας αλλά και του παρελθόντος, σατιρίζονται με καταλυτικό κι απόλυτο χιούμορ κι οι μασκαράδες δε δείχνουν καμμιά διάθεση διακριτικότητας και συντηρητισμού απέναντι στα “θύματα” τους. Κι αν η πρώτη εικόνα του νησιού δείχνει κάτι το αναμενόμενο ή το συνηθισμένο, στις ταβέρνες, τα μπαρ, τα καντούνια και τα χωριά θα γνωρίσετε την “βουρλισιά” των ημερών και το μεγαλείο του επτανησιώτικου γλεντιού.

Oι ρίζες της Αποκριάς ξεκινούν από τις αρχαιοελληνικές γιορτές προς τιμήν του Θεού της Αμπέλου Διόνυσου που γίνονταν στην αρχή της Άνοιξης για να προκαλέσουν την καλή σοδειά στη γεωργία, την καλή γέννα στην κτηνοτροφία. Η γιορτή του Καρναβαλιού διευρύνθηκε με την πάροδο του χρόνου και εδώ στην Κέρκυρα δέχθηκε βενετσιάνικες επιδράσεις όπως οι ντοτόροι (γιατροί), οι νοδάροι (συμβολαιογράφοι), τα μουζέτα (μάσκες) και το βάψιμο με καπνό από το τζάκι. Oι ιδέες, οι εργασίες και γενικά η όλη προετοιμασία για το άρμα που θα παρουσιάσει η κάθε ομάδα, ξεκινούν ένα χρόνο πριν με τσιμπούσια σε ταβέρνες και σε σπίτια. Εκεί ακούγονται οι πιο τρελλές ιδέες και η ιδέα που θα προκριθεί φυλάσσεται από τους καρναβαλιστές ως επτασφράγιστο μυστικό μέχρι τη μέρα της πρώτης εμφάνισης τους στην πόλη. Oι γιορτές ξεκινούν την πρώτη Κυριακή, την Κυριακή του Ασώτου με δοκιμαστική παρέλαση του Καρνάβαλου στους δρόμους της πόλης ώστε να γίνει ο έλεγχος των αρμάτων, να αρχίσουν τα πρώτα γέλια και να μπει ο κόσμος στο πνεύμα των ημερών.

 

Ε Θ Ι Μ Α

Τσικνοπέμπτη

Όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, η Τσικνοπέμπτη είναι η μέρα ή μάλλον η νύχτα που όλος ο κόσμος πρέπει “υποχρεωτικά” να φάει κρέας γιατί ακολουθούν οι 40 μέρες νηστείας μέχρι το Πάσχα. Έτσι λοιπόν κατά παρέες ο κόσμος “τσικνίζει” σε ταβέρνες και σε σπίτια με απαραίτητη συνοδεία κιθάρας και κρασιού.

Τα Κορφιάτικα Πετεγολέτσια: ή πέτε γόλια ή κουτσομπολιά, αναβιώνουν στο κέντρο της παλιάς πόλης την τελευταία Πέμπτη της Αποκριάς. Πρόκειται για ένα πολύ παλιό έθιμο, ένα θέατρο δρόμου όπου από τα παράθυρα στα καντούνια, βγαίνουν οι κυράδες κουτσομπολεύοντας τα κερκυραϊκά δρώμενα σε αυθεντική τοπική διάλεκτο. Το έθιμο ολοκληρώνεται με καντάδες και μαντολινάτες.

Παρέλαση του Καρνάβαλου

Η κεντρική παρέλαση γίνεται την τρίτη και τελευταία Κυριακή. O Καρνάβαλος είναι ο “αίρων τις αμαρτίες” της εξουσίας, ο υπεύθυνος για ό,τι κακό προκλήθηκε στον τόπο τον τελευταίο χρόνο. Oι καρναβαλιστές τον δικάζουν και τον καταδικάζουν να καεί για να καούν μαζί του κι όλα τα κακά. Έτσι, στο τέλος της παρέλασης ο Καρνάβαλος καίγεται, διαβάζεται η διαθήκη του και ξεκινά το μεγάλο γλέντι με χορούς και τραγούδια.

Ο Χορός των Παπάδων

Στην Επίσκεψη την Kυριακή της Tυροφάγου στην πλατεία του Aγ. Bασιλείου διεξάγεται ένα μοναδικό έθιμο. O παπάς ανοίγει το χορό “Δόξα να..” κι όλοι οι άνδρες ακολουθούν με τάξη και σειρά ανάλογα με την ηλικία τους και τη θέση που έχουν στο χωριό. O χορός χορεύεται χωρίς όργανα, ο πρωτοχορευτής παπάς λέει τον πρώτο στίχο και ο χορός επαναλαμβάνει. Mε το τέλος του χορού έρχονται γερόντισες με όργανα και παίζουν και χορεύουν τον κερκυραϊκό. Tο έθιμο αυτό συναντάται και σε άλλα χωριά του Όρους, αλλά πουθενά αλλού στην Eλλάδα. O κ. Kλήμης στο “Δρώμενα κι Έθιμα του κερκυραϊκού λαού” θεωρεί τον χορό των γεροντισσών υπόλειμμα Mαιναδικού θιάσου του 500 περίπου π.X.

Ιερός Γάμος

Στην Κληματιά, στο Χλωμό, στο Μαραθιά, στα Κρητικά, στους Γιαννάδες κι αλλού έχουν τον Ιερό Γάμο. Η τέλεση του “καρναβαλίτικου γάμου” όπως λεγόταν στα χωριά της Κέρκυρας ως το 1960, γινόταν στα περισσότερα χωριά της Κέρκυρας. Σιγά - σιγά σε κάποια έσβησε και παρέμεινε μόνο ως ανάμνηση ενώ σε κάποια άλλα ευτυχώς διατηρείται μέχρι σήμερα. Συμβαίνει την Κυριακή της Τυροφάγου ή Τυρινής και ξεκινά από το πρωί όταν οι άνδρες του χωριού μαζεύονται σε κάποιο σπίτι και ντύνουν το γαμπρό. Σε άλλη γειτονιά οι γυναίκες στολίζουν τη νύφη. Το ότι η νύφη είναι κι αυτή άνδρας και μάλιστα μουστακαλής, μάλλον οφείλεται στην πατριαρχική κοινωνία που απαγόρευε στις γυναίκες να’ χουν θέση στα δρώμενα της κοινότητας. Στην τελετή του γάμου συμμετέχει κι ένας δαίμονας με τη μορφή σάτυρου που προσπαθεί να χαλάσει το γάμο. Σ’ όλη τη διάρκεια του μυστηρίου οι χωριάτες αισχρολογούν ακατάπαυστα, πειράζοντας οι μεν τους δε.